Mijn moeder wijst een groen aardewerk schaaltje aan. Ik pak het schaaltje op en bekijk de binnenkant die is versierd met rode en gele bloemetjes. Het is 1999, we zijn op de Grand Bazaar in Istanbul, een overdekte markt vol met kleine winkeltjes. Het weekendje weg met mijn moeder is een verrassing voor mijn zestiende verjaardag. “You like this one?” een vriendelijk gezicht met indrukwekkende snor duikt uit het niets naast ons op en knikt naar het schaaltje in mijn handen.
Ik kijk naar mijn moeder. Wat moet ik nu zeggen? Ik heb mijn vader vaak genoeg zien onderhandelen over de prijs tijdens vakanties in Turkije of Egypte maar hij is er nu niet bij en ik heb dit nog nooit gedaan! Het zweet breekt me uit. Moet ik zeggen dat ik het inderdaad een mooi schaaltje vind of moet ik juist net doen alsof ik het helemaal niks vind? Alsof die kleine rode en gele bloemetjes niet precies genoeg zijn ingekleurd ofzo? “Good choice” gaat de man verder als hij mijn aarzeling opmerkt, “This one is handmade”. Ik besluit hem voorzichtig te vragen hoeveel het schaaltje kost. Hij kijkt serieus en denkt na, “This is one is good quality, so this one is more expensive” zegt hij. Ik steek mijn hand uit om het schaaltje terug te zetten maar voordat ik zover ben, fluistert hij op samenzweerderig toon “But I can make a special price for you, my friend”.
Afdingen op reis, hoe doe je dat?
In veel landen is afdingen op de prijs de normaalste zaak van de wereld. Sterker nog, het wordt van je verwacht. Als je het niet doet, betaal je misschien wel het dubbele. En dat geld kan je natuurlijk wel beter gebruiken. Maar hoe pak je het aan dat onderhandelen? Om je op te weg helpen heb ik 3 tips voor je op een rij gezet.
1| Zoek uit wat de lokale gebruiken zijn
In sommige landen kun je werkelijk bijna overal over onderhandelen, terwijl er in andere landen alleen op de markt gepingeld wordt. In Azië en Afrika is onderhandelen gebruikelijker dan in bijvoorbeeld Midden- en Zuid-Amerika, maar ook hier is het natuurlijk mogelijk om een betere prijs te krijgen. Op sommige plekken krijg je direct een redelijke prijs aangeboden en kun je onderhandelen over wat korting of extra’s, op andere plekken wordt er juist standaard veel te gevraagd en wordt er van je verwacht dat je onderhandelt over de prijs. Zorg dat je weet hoe het er aan toe gaat op jouw vakantiebestemming. Zoek land specifieke informatie op internet, vraag locals om advies en informeer bij andere reizigers naar hun ervaringen.
2| Bepaal je prijs en onderhandelingspositie
Heb je iets op het oog dat je wil kopen, bepaal dan van te voren wat je het waard vindt. Kijk er of andere winkels zijn die hetzelfde product verkopen, vraag hoeveel het kost en vergeet niet de kwaliteit te vergelijken. Wil je onderhandelen over de prijs van een tour, het huren van een brommer of accommodatie kijk dan ook goed naar wat er inbegrepen is in de prijs. Vervolgens bepaal je je onderhandelingspositie; ben je van plan voor meerdere tours bij één aanbieder te betalen of meerdere nachten in dit hotel te verblijven dan heb je een sterkere onderhandelingspositie en kun je dus om meer korting vragen. Is het hotel uitgestorven? Ook dan heb je meer kans op een betere prijs dan wanneer het elke avond volgeboekt is. Zijn er meerdere winkels waar ze dezelfde souvenirs verkopen, blijf dan niet te lang bij een verkoper hangen als het onderhandelen niet lukt maar probeer het gewoon nog eens bij een ander.
3| Relax
Als tip 1 en 2 opgevolgd hebt, kun je beginnen met onderhandelen. Je hebt je goed voorbereid en weet waar je mee bezig bent. Maak je geen zorgen. Besef dat onderhandelen er bij hoort, zie het als een spel en neem het vooral allemaal niet te serieus. Wees niet te snel bang dat je iemand beledigd en schrik niet van gespeelde boosheid of verontwaardiging, sommige verkopers halen alles uit de kast. Onderhandel op een positieve manier. Maak contact met degene met wie je onderhandelt. Lach iemand vriendelijk toe, maak een grapje of stel een persoonlijke vraag om het ijs te breken (bijvoorbeeld iets simpels als “Ben je hier geboren?” of “Hoe lang doe je dit werk al?”). Blijf ondertussen vastberaden en duidelijk over wat je wil en hoeveel je ervoor wil betalen.
Inmiddels, vele jaren en reizen later, raak ik gelukkig niet meer zo in paniek van een beetje pingelen over de prijs als toen op de markt in Istanbul. Ik weet dat het er bij hoort, ken de trucs van gewiekste verkopers en reis veel dus een beetje besparen op de kosten is een must. Onderhandelen is nu meer een spelletje, en ‘winnen’ is leuk. Zeker van iemand die je voor de gek probeert te houden. Maar in tegenstelling tot gewiekste verkopers zijn er natuurlijk ook vriendelijke verkopers, die behulpzaam zijn, kwaliteit verkopen, je rustig de tijd geven om even rond te kijken. Soms betaal ik de volle mep voor een paar oorbellen omdat de mevrouw die ze verkoopt zo goedlachs is of geef ik een fooi na de rondleiding van de gids die er alles aan doet om mij een leuke dag te bezorgen. Bij zo’n kleine, lokale ondernemer heb ik dan ook het gevoel dat mijn geld goed terecht komt. Af en toe dus gewoon even negeren die onderhandelingstips 🙂