Gratis meevaren op een zeilschip door het Panamakanaal

• Over
• Laatste berichten

Maaike

Hola! Ik ben Maaike (28) uit Alkmaar, freelance journalist en solo op reis door Panama en Colombia. Alleen reizen is andere koek dan met je bff of boyfriend en tot nu toe vind ik het fantastisch. Ik probeer zoveel mogelijk bijzondere dingen te doen, zoals meevaren over een van de belangrijkste handelsroutes van de wereld.  

Laatste berichten van Maaike (alles zien)

• Gratis meevaren op een zeilschip door het Panamakanaal - februari 11, 2019

Amper tien meter verderop passeert een mega vrachtschip met honderden containers onze zeilboot en rechts van me staan Amerikaanse mariniers ons vanaf hun dek toe te zwaaien. We varen richting de immense sluisdeuren die ervoor moeten zorgen dat onze boot naar het drie meter hoger gelegen Panamese binnenwater kan. Ik vind het ongelooflijk dat mijn backpack en ik op deze prachtige zeilboot gratis meeliften over het Panamakanaal.

24 uur eerder

Ik ben in het uitgestorven Panamese dorpje Gamboa, een uurtje rijden vanaf Panama-stad, uit een collectivo (lokale bus) gestapt. Ene Johanna komt me hier oppikken met de auto. Via Whatsapp heb ik in Google-translate-Spaans uitgelegd hoe ik eruit zie: klein, bruin haar en met een grote zwarte backpack.

“Are you Maika?” Na dertig twijfelachtige minuten wachten, klinken deze woorden me als muziek in de oren. Aan de overkant van de weg staat een oude, witte jeep en uit het raampje steekt het hoofd van een vrouw. Johanna blijkt een Argentijnse backpacker die op bezoek is bij Panamese vrienden. Zij en vriend Nacho uit Gamboa zijn stuurmannen en hebben zeilervaring. Ik heb nog nooit op een zeilboot gezeten en heb géén idee hoe dit allemaal gaat lopen.

Wat ik wel weet, is ene dat Simon uit Engeland met zijn boot in de haven van het noordelijke plaatsje Colon ligt en plek heeft om Johanna, Nacho en mij mee te nemen voor een tweedaagse zeiltocht over het belangrijkste handelskanaal van Amerika. Tijdens de autorit van een uur blijkt dat Nacho er alles over weet; hij woont al vijftien jaar naast het kanaal, maar gaat er vandaag voor het eerst overheen varen. “I am so grateful for this opportunity.”

20.000 doden

Alles aan het 82 kilometer lange Panamakanaal is indrukwekkend. Het is de enige doorgang tussen de Atlantische en Pacifische Oceaan en schepen die bijvoorbeeld naar de westkust van Noord-Amerika willen, leggen dankzij het kanaal zo’n 13.000 kilometer minder af, omdat ze niet helemaal om Zuid-Amerika heen hoeven te varen. Tijdens het uitgraven en aanleggen van het kanaal (dat begon in 1881 en is daarna nog een paar keer stilgelegd) zijn er 20.000 mensen gestorven aan malaria, gele koorts en bedrijfsongevallen. Bizar toch? Uiteindelijk werd het kanaal in pas in 1920 echt gebruikt..

“Welcome to Shelter Bay”, begroet Simon ons enthousiast als we uit de auto stappen. Aan z’n roze, vervelde neus zie ik dat hij lang vaart. “For two years now. It has been great.” In 2017 zegde hij zijn baan op, verkocht zijn huis in Schotland en voer over de hele wereld. Hij kan soms best wat handjes gebruiken bij het aanleggen van de boot, verwisselen van de zeilen, koken, schoonmaken en gewoon voor de gezelligheid.

Er gaat een wereld voor me open. Het blijkt heel normaal te zijn dat eigenaren van zeilboten (en big ass jachten) gebruik maken van linehandlers: mannen en vrouwen die helpen op de boot en in ruil daarvoor varen ze gratis mee naar bijvoorbeeld Colombia of zelfs Nieuw-Zeeland en in dit geval dus over het Panama-kanaal. Op een bord bij de haven hangen tientallen briefjes van booteigenaren (cruisers) die personeel zoeken en linehandlers die een meelift-boot zoeken. Bij Simon aan boord ‘woont’ bijvoorbeeld al vier weken een Russisch koppel. Ze ontmoetten elkaar in de haven van het Caribische eiland Grenada.

Johanna, Nacho en ik springen nu dus bij en de Panamese Oscar maakt het team compleet. Ik heb nog steeds geen idee wat mijn taak wordt, maar we kunnen vertrekken! Als we vanuit de haven richting het begin van het kanaal varen, wijst Nacho naar tientallen sloepen, zeilboten en jachten die verschuild achter een bosje op de kant liggen. Zichtbaar duur, maar helemaal verwaarloosd. “Allemaal betrapt op drugsvervoer! Die worden niet meer gebruikt.” Ik smul van de verhalen van Nacho.

Immense sluizen

Het aller tofst aan het Panamakanaal is dat de twee oceanen aan weerszijden in hoogte verschillen van het binnenwater in Panama en je daarom door zes sluizen moet varen; eigenlijk alsof je mét je boot de trap op gaat en je ineens in hoger water ligt. De eerste keer dat we zo’n sluis bereiken, komen de bizar grote deuren als moordmachines op ons af. Ze hebben zoveel kracht dat ze zelfs een hele oceaan kunnen tegenhouden. Als de deuren dicht zijn, wordt er water in de sluizen gelaten en zo gaat de boot langzaam omhoog. De deuren aan de andere kant gaan open en voilà: we kunnen door.

Tijdens de tocht varen we onder indrukwekkende bruggen door. De eerste die we tegenkomen moet nog opengaan voor autoverkeer. Nacho zucht. Hij woont vlakbij de brug: “We noemen hem ‘de brug naar niets’. De bouw kostte de overheid honderden miljoenen, maar er is aan de andere kant van het kanaal helemaal níéts. Een onzin-investering en dat is typisch voor de Panamese overheid: geld niet investeren in belangrijke zaken als onderwijs, maar in indrukwekkende bouwwerken.”

De geschiedenis van het Panamakanaal is misschien nog wel interessanter dan hoe het eruit ziet. Het kanaal is lange tijd in handen geweest van de Amerikanen, omdat zij het gedeeltelijk hebben aangelegd en 1400 vierkante kilometer grond opeisten. In 1964 braken er protesten uit van Panamese studenten en uiteindelijk kwam het kanaal in 1999 pas in Panamese handen. Je vindt langs het kanaal een aantal verlaten en vervallen basissen van het VS-leger en daarom ook heel veel Amerikaanse toeristen.

Half miljoen dollar

Om al het bootverkeer in goede banen te leiden, krijgt elke boot voordat je het kanaal over gaat een Panamese ‘pilot’ aan boord die contact houdt met de sluizen en aanwijzingen geeft: ‘Laat dít schip voor en dáárna mogen jullie de sluis door’, krijgt onze pilot te horen door de portofoon. Zijn baan is de best betaalde van het kanaal, weet Nacho. “Ze hebben een mega verantwoordelijkheid. Stel je voor dat twee van die immense schepen botsen! Ik denk dat ze zo’n 15.000 dollar per maand verdienen.” De grote schepen die bijvoorbeeld auto’s, containers of benzine vervoeren, betalen soms wel 500.000 dollar om het kanaal door te mogen. Het kostte Simon 4.500 dollar voor zijn zeilboot.

Slow-travel

Na een paar uur varen en veel wachten (dit is echt slow travel at it’s finest) ankeren we op Gatun Lake om daar te overnachten. We kletsen, de Russische kookt pasta, Simon schenkt rum en rond tien uur strompel ik gaar van de felle zon naar mijn bloedhete minislaapkamer. ’s Nachts word ik een paar keer wakker van hoge golven die worden veroorzaakt door grote schepen die voorbij varen. Ik sta om 06:00 en hoop op een mooie zonsopkomst. Het keiharde gebrul van apen die wonen in de jungle aan wal maakt de ochtend heel bijzonder. Alleen Nacho en ik zijn wakker.

Na een oatmeal-ontbijt (backpackers will know) beginnen we om 08:00 aan het laatste stuk van de vaartocht. Onderweg passeren we Gamboa, waar ik een dag eerder zonder verwachting uit de bus was gestapt. Nacho maakt 88 selfies van hem op de boot met zijn dorp op de achtergrond.

De Argentijnse Johanna en ik begrijpen elkaar steeds beter; zij probeert Engels te spreken en ik brabbel wat Spaans. Haar wens is om na deze zeiltocht een cruiser te vinden die haar de Pacifische Oceaan overbrengt. Haar flyer op het prikbord bij Shelter Bay moet daarbij helpen.

Als we bij de laatste sluis aankomen, worden we onderdeel van toeristische attractie Miraflores Locks. Honderden mensen staan op balkons aan wal klaar om foto’s te maken van van hoe wij met onze boot (en een groot oranje schip) de ‘trap af gaan’ naar het zeelevel van de Pacifische Oceaan. Vanuit Panama-stad doen veel backpackers dit tripje: even kijken bij de sluizen. Ik zwaai me een ongeluk en sms mijn zusje in Nederland dat ze via de webcam mee kan kijken hoe we de sluis doorgaan. “Maak ff een printscreen dan! Is leuk voor papa en mama!”

Cadeautje

Als we de sluis hebben gehad, zie je de wolkenkrabbers van de Panamese hoofdstad aan de linkerkant. Voor ons prijkt de brug Puente de Las Americas, onderdeel van de bekende snelweg PanAmerican Highway. Nacho bekijkt zijn selfies en kijkt dan mee terwijl ik door mijn eigen foto’s blader. Op één poseer ik al liggend op de boot, vlak voordat we de sluis doorgaan. Ik lach breed en Nacho heeft een mooie titel voor de foto: “La reina de la locks.” De koningin van de sluizen.

Een paar honderd meter verder leggen we aan en dan zit de vaartocht erop. Ik moet als de wiedeweerga een bus naar El Valle de Anton halen, dus ik neem afscheid van deze avontuurlijke mensen, spring in een klein taxibootje en race naar het busstation. Als ik even later met de bus over Puente de Las Americas rijd en de ondergaande zon haar oranje licht schijnt op het Panamakanaal realiseer ik me hoe fantastisch deze twee dagen waren.